Nếu bạn là fan của Anime, Manga hay đến những nơi như các đạo quán, trường học thì chắc chắn những từ như senpai, kouhai hay sensei là những từ mà bạn sẽ nghe rất nhiều. Nhưng tại sao họ không dùng các cách xưng hô thông thường mà lại dùng các từ như vậy?
Và Senpai là gì? Hay kouhai, Sensei là gì? Bài viết sau đây sẽ nói rõ về 3 cách xưng hô này. Nó sẽ rất có ích cho bạn khi bạn làm việc trong môi trường công ty Nhật Bản đó nhé! Nếu bạn chưa biết Kouhai, Senpai và Sensei là gì thì hãy đọc kỹ bài viết nhé!
1. Senpai là gì?
Senpai, theo kanji là chữ 先輩, hán tự là chữ tiền bối, nghĩa là người đi trước về một lĩnh vực nào đó, người trên. Thì như mình đã nói ở trên, từ này được dùng ở công ty, trường học hay đạo quán. Những nơi này thường có thứ tự người nào trước người nào sau. Ví dụ như bạn là giáo viên của một trường dạy tiếng Nhật, bạn làm ở đó lâu năm và có nhiều kinh nghiệm. Hiển nhiên bạn sẽ là senpai của các giáo viên mới vào trường sau bạn. Đơn giản là vì bạn vào trước!
Vậy đi làm ở công ty thì sẽ như thế nào? Nếu bạn vào một công ty làm thì những người vào trước đó là senpai của bạn. Bạn không am hiểu gì về các vấn đề trong công ty thì hãy hỏi các senpai để họ hướng dẫn bạn làm tốt hơn. Hãy nhớ rằng không phải vấn đề gì bạn cũng hỏi sếp. Vì những công ty Nhật thường công việc rất áp lực nên hãy hỏi các senpai của mình trước nhé!
2. Kouhai là gì?
Nếu bạn là senpai của một người nào đó thì người đó gọi chung là Kouhai. Kouhai, tiếng nhật là 後輩, hán tự là chữ hậu bối. Nếu tiền bối là người đi trước thì chắc chắn hậu bối chính là người đi sau rồi phải không! Lẽ thường là khi bạn nghiên cứu về một chuyên ngành nào đó và tham gia vào công ty hay các CLB để học hỏi thêm về ngành đó thì chắc chắn bạn sẽ là kouhai so với những người vào trước bạn rồi.
Trong môi trường doanh nghiệp Nhật Bản, một kouhai khi gặp khó khăn sẽ được các senpai hướng dẫn chỉ bảo. Ngược lại, kouhai phải luôn nghe theo các senpai của mình. Nghe theo ở đây có nghĩa là vì họ là người đi trước, chuyên sâu về chuyên ngành nên lời các senpai nói có kinh nghiệm hơn. Khi là kouhai không giỏi về nó thì được senpai hướng dẫn bạn nên nghe theo. Nếu có vấn đề thắc mắc gì thì hỏi chứ không nên hỏi thì hỏi thế nhưng làm theo cách khác. Các senpai biết được sẽ không vui đâu nhé!
3. Sensei là gì?
Sensei tiếng nhật là 先生, hán tự đọc là tiên sinh. Sensei mang nghĩa là người thầy, người giáo viên. Tuy về công việc thì sensei với senpai khá giống nhau, là đều hướng dẫn cho người dưới. Nhưng cấp bậc của senpai và sensei lại hoàn toàn khác nhau nhé. Để được gọi là sensei thì phải có tuổi đời và kinh nghiệm nhiều hơn cả senpai. Cấp bậc của họ trên senpai một bậc trong vị trí xã hội. Giàu kinh nghiệm hơn và có tuổi đời cao hơn.
Sensei ít gặp ở môi trường công ty mà phần lớn gặp ở các trường học, đạo quán hay nơi dạy học. Lúc này thì bạn sẽ phân biệt rõ sensei với senpai đó nhé! Còn trong công ty thì ngoài senpai ra thì bạn chỉ cần quan tâm đến các sếp như Buchou (部長) hay Sachou (社長) thôi.
4. Mối quan hệ giữa senpai, kouhai và sensei
Trong mối quan hệ giữa senpai, kouhai và sensei thì senpai và kouhai có mối quan hệ thân thiết hơn. Giữa 2 người này dể dàng chia sẻ và trao đổi với nhau về những kiến thức, kinh nghiệm cá nhân nhiều hơn là sensei. Một phần lớn vì họ chỉ chênh nhau một cấp nhẹ thôi. Một phần vì chính cả 2 cũng đang không ngừng nghiên cứu về một vấn đề chung nên việc trao đổi dể dàng hơn.
Hiểu được mối quan hệ giữa Senpai và Kouhai trong văn hóa công ty Nhật Bản để dể giao tiếp hơn
Khác với senpai, sensei lại có vị thế hơn. Chính sự khác biệt trong cấp bậc mà khi nói chuyện hay làm việc với sensei, các bạn cần chú ý giữ lịch sự cũng như sử dụng các từ kính ngữ để giao tiếp với họ hơn là với các senpai. Mà dù bạn có là senpai hay kouhai, khi tiếp xúc với sensei, các bạn cần lịch sự và kính trọng họ. Người làm sensei cũng không vồn vả như senpai, cách hướng dẫn hay chỉ bảo của họ cũng có phần rất khác các senpai. Có thể nói, nếu bạn thân thiện với các senpai như thế nào thì với các sensei bạn cần phải tiết chế lại. Lịch sự và kính trọng chính là cách tốt nhất mà bạn có thể thể hiện với các sensei của mình nhé!
5. Những lý do cần có để duy trì mỗi quan hệ giữa senpai và kouhai
Những mối quan hệ phân cấp kiểu như này là những mối quan hệ đã hình thành từ trong suy nghĩ và nhận thức của người Nhật từ rất lâu rồi. Người Nhật đã luôn tin rằng, nếu các kouhai biết nghe lời làm theo những hướng dẫn chỉ bảo của các senpai thì họ sẽ mau chóng học hỏi thêm được nhiều kinh nghiệm cũng như có trách nhiệm hơn trong công việc. Ngoài ra, họ còn học được đức tính khiêm tốn và chịu khó từ các senpai.
Chính vì vậy, trong một mối quan hệ giữa các cá nhân trong giới kinh doanh, khi duy trì được mô hình senpai, kouhai như trên thì sẽ có tác dụng rất lớn trong các buổi trao đổi hay các cuộc họp. Một phần lớn cũng vì văn hóa công ty của người Nhật đặt lợi ích cá nhân dựa trên các yếu tố cá nhân, thâm niên cũng như độ gắn bó với công việc nên mối quan hệ giữa senpai và kouhai này chính là nền tảng để duy trì lợi ích cá nhân trong môi trường công ty Nhật.
6. Điểm bất ngờ trong mối quan hệ Senpai – Kouhai
Điều bất ngờ trong mối quan hệ này là trong nhiều trường hợp thì senpai có tuổi nhỏ hơn kouhai. Có nghĩa là thông thường thì senpai là người đi trước, có tuổi hơn và có chuyên môn trong lĩnh vực nào đó. Còn các Kouhai thì đi sau nên ít tuổi và chưa có kinh nghiệm. Nhưng cũng có nhiều trường hợp ngoại lệ. Ví dụ như ở trường học, A là senpai của B. Nhưng khi đi làm, vì B làm trước, vào công ty trước và có kinh nghiệm về chuyên môn đó. A lại là người vào sau thì lúc này A là Kouhai của B. Đây là trường hợp không hề hiếm gặp trong xã hội Nhật Bản.
Ngoài ra, còn một điều nữa đó là, khi nào có senpai thì chắc chắn sẽ có kouhai và ngược lại. Không thể nào chỉ có mỗi senpai hay chỉ có mỗi kouhai được. Mối quan hệ này là một mối quan hệ khép kín và nó duy trì lẫn nhau.
Trên đây là những cách xưng hô trong công việc mà khi bạn làm ở bất cứ công ty nào cũng nên biết. Bài viết tóm tắt lại các vấn đề như senpai là gì, sensei là gì hay kouhai là gì và những mối quan hệ cũng như cách hành xử của họ.
